In Rijsel heeft de stad een ‘plan de lecture’ opgezet, waarbij de schoolbibliotheken in een partnernetwerk opgenomen worden van de openbare bibliotheek. De scholen worden heel sterk begeleid en ondersteund op het vlak van werking en collectie. Door die actie heeft de openbare bibliotheek zijn netwerk en bereik geoptimaliseerd. Maar liefst 84 schoolbibliotheken zullen in een paar jaar gerenoveerd zijn, met een degelijke collectie op de planken en een sterke begeleiding.
Bij de discussie over de spreiding van bibliotheken hield Rijsel ook een aantal sociale voorwaarden in het oog, en bekeek de stad de spreiding niet puur vanuit een economische bril. Buurtbibliotheken zorgen er in heel wat achterstandswijken voor dat er nog een aanspreekpunt van het lokale bestuur aanwezig is, met een lage drempel. Er worden relatief minder boeken geleend, maar de rol die deze bibliotheken hadden voor de andere beleidsdoelstellingen, zoals sociale cohesie, is bijzonder groot.
Innovatief drempels verlagen
Een sterk voorbeeld is de bibliotheek van Lomme, die geassocieerd is met de Rijselse bibliotheken. Een mediatheek midden in een diverse woonwijk, met mensen uit alle hoeken van de wereld. Behalve een moderne look, gemotiveerd personeel en een rijke collectie zoekt deze bibliotheek ook constant naar nieuwe methodes om naar het publiek te trekken, in plaats van te zitten afwachten of iemand over de vloer komt. Zo maken ze er boekenpakketten voor bij de slager, kruidenier of het dokterskabinet. Met de opera worden programma’s opgezet om samen met de bus naar een voorstelling te kijken. Drempelverlagend, innovatief.
Lokaal cultuurbeleid
Afgelopen week bezocht ik met een groep Antwerpse bibliothecarissen de bibs van Rijsel en Lomme. Het bezoek aan Lomme was overigens het derde op een rij. Eerder mocht ik al bezoekers van de VVBAD en erfgoedmedewerkers mee tronen naar de hipste bib van Le Nord. Je bibliotheekbezoekers op de bus zetten richting opera, boeken bij de slager leggen… Dit is lokaal cultuurbeleid in de praktijk, overigens zonder enige wet of decreet die terzake iets voorschrijft of oplegt. En opnieuw charmeerde collega Jean-Luc met zijn kennis van het Nederlands en zijn interessante en motiverende uitleg.
Literair Rijsel
De Antwerpse bibliothecarissen waren meteen proefkonijn voor een wandeling ‘Literair Rijsel’, een wandeling die neergeschreven wordt voor het Open Monumentendag-nummer van UiT in Regio Kortrijk. Van Emile Zola tot Victor Hugo, de Fnac en Furet du Nord tot de boekenmarkt in de oude beurs. We passeerden door Vieux Lille, keken verwonderd naar de plattegronden van steden in het Museum voor Schone Kunsten en dwaalden door de winkelstraten. In het artikel krijgen we het gezelschap van Michel Quint, Carole Fives, Patrice Robin, Lucien Suel, Thomas Suel, Franck Thilliez, François Decottignies, Alexandre Desrousseaux, Charles de Gaulle, Albert Samain, Léopold Simons, Noël Simsolo en Maxence Van der Meersch. En ik volg door die fijne literaire speurtocht intussen Lakhdar Belaïd – Journalist bij La Voix du Nord en auteur intussen van vier boeken die zich afspelen in de metropool Rijsel, in het bijzonder Roubaix.
Armoede
Alvast een voorsmaakje van de reportage voor Open Monumentendag. Over de armoede in de negentiende eeuw in Rijsel. Wat me trof in Rijsel de afgelopen weken was de grote toevloed van bedelaars in de straten, en de vele woonwagenparkjes die zich de voorbije tijd gevormd hebben langs spoorwegen, invalswegen, in bosjes langs het water. Tekenen van armoede, die volgens mijn collega’s in Rijsel sedert vorig jaar weer enorm zichtbaar is geworden.
“Het is in Rijsel dat Victor Hugo voor het eerst zo sterk in aanraking is gekomen met de keiharde leefomstandigheden van de arbeidersfamilies. Hugo zetelde in de prestigieuze assemblée nationale van Frankrijk, en was sedert het revolutiejaar 1848 al gevoelig geraakt voor de sociale omstandigheden in zijn land. In 1851 kwam hij gealarmeerd door een statistisch rapport over de leefsituatie van arbeiders in Le Nord, en begeleid door dokters, een kijkje nemen in Rijsel. Hij had nooit de beelden verwacht die hij er aantrof. Op amper een kleine kilometer van Lille Flandres trekt hij rond in de wijk van Saint-Sauveur, waar nu een prachtig cultuurcentrum is in het voormalige station, en hij wordt er verontwaardigd als hij de armoede ziet, een verontwaardiging die hij neerschreef in zijn gedicht Les Châtiments: “…Un jour je descendis dans les caves de Lille. Je vis ce morne enfer. Des fantômes sont là sous terre dans des chambres. Blêmes, courbés, ployés ; le rachis tord leurs membres Dans son poignet de fer…” Hugo zag op zijn rondgang “tien families in één woning, tot tien personen die in één kamer, die met vijf of zes in een bed moesten slapen, ouderen en jongeren, mannen en vrouwen door elkaar”, aldus zijn relaas, “En centraal in dit leven het onophoudelijk werken, onvoldoende uren slaap, vaak geen brood en geen warmte.”
De extreme armoede van de mensen en de verontwaardiging die dit opwekte heeft Victor Hugo heel sterk beïnvloed in zijn verder werk als schrijver en activist.”
Meer lezen?
Je kan de reportage over de fietstocht langs de grens (2011) of de wandeling door Lille Fives (2010) downloaden in de OMD-nummers van UiT in Regio Kortrijk:
http://www.uitinregiokortrijk.be/uitgaven
TEXTZ 